Gewoonten veranderen: 4 manieren

Volgens een Indiaas spreekwoord zijn we de eerste 30 jaar van ons leven bezig met het vormen van gewoonten en zijn de tweede 30 jaar van ons leven onze gewoonten ons aan het vormen. Je gewoonten zijn doorslaggevend voor de mate waarin je succes hebt, in welk gebied van je leven dan ook. En hoe meer effectieve gewoonten je vormt hoe makkelijker het is om op lange termijn de resultaten te bereiken die je wilt. Leer je gewoonten veranderen en je bereikt meer.

Een voorbeeld. Stel je voor dat je effectiever aan het werk wilt gaan en meer wilt bereiken binnen de tijd die je hebt voor je werk. Dan kun je best één keer in de zoveel tijd er goed voor gaan zitten en je een slag in de rondte werken met als gevolg dat je in hele korte tijd heel veel werk verzet. Dit kost je alleen enorm veel energie. Veel effectiever is het dan om iedere dag een gewoonte in te bouwen dat je de dag start met twee dingen doen die je echt gedaan wilt hebben. Op die manier lukt het ook om op lange termijn de resultaten te krijgen die je wilt.

1. Weten waarom je wilt veranderen
Wanneer je je gewoonte wilt veranderen is het noodzakelijk om te weten waarom het voor jou zo belangrijk is om dit te doen. Onbewust gedrag wordt gedreven door het vermijden van pijn en het verkrijgen van plezier. Gewoonten die je al jaren hebt (en dus gewoon vindt) kosten je heel veel om te veranderen; het voelt niet prettig om iets anders te gaan doen dan je gewend bent. En dus is de kans groot dat je terug gaat naar datgene wat prettig voelt omdat je het al jaren zo doen. Daarom is het belangrijk om voor jezelf duidelijk te krijgen waarom je die verandering wilt. Als je dat niet voor jezelf helder krijgt gaat het je zeker niet lukken om de gewoonte te veranderen.

Je kunt het veranderen van je gewoonten zien als zo’n ouderwetse weegschaal. Op de linkerschaal liggen je oude gewoonten en die brengen behoorlijk wat gewicht in de schaal. Op de rechterschaal liggen de redenen waarom je wilt veranderen. Zo lang het plezier van het in stand houden van je oude gewoonten zwaarder wegen dan het plezier van het veranderen blijft de weegschaal op dezelfde manier staan en zal er niets veranderen. Als je echter de ‘waarom’ vraag zo levendig mogelijk voor je zelf beantwoord dan komt er steeds meer gewicht in de rechterschaal. Hoe duidelijker je het ‘waarom’ voor jezelf hebt en hoe meer emotie je hieraan toe kunt voegen hoe groter de kans is dat de verandering blijvend is.

2. Hulp vragen aan mensen die je vertrouwt
Eén van de grootste uitdagingen bij het veranderen van je gewoonten is dat je geneigd bent om automatisch te reageren op prikkels uit de omgeving. Je zit bijvoorbeeld op een verjaardag en hebt besloten om op de lijn te letten. Vervolgens biedt iemand je een chocolaatje aan en voordat je eraan denkt dat je aan de lijn bent heb je het chocolaatje al opgegeten. Of je gaat naar de supermarkt om boodschappen te doen en hebt een lijstje meegenomen. Je bent vastbesloten om de boodschappen van het lijstje te halen maar vlak voor je gaat afrekenen bij de kassa neem je nog even een aanbieding mee.

Om ervoor te zorgen dat je niet in oude patronen vervalt kan het helpen om aan iemand die jou goed kent om hulp te vragen. Bedenk goed wat je wilt veranderen en in welke situaties het lastig is om het vol te houden of je het risico loopt te vergeten dat je wilt veranderen. Bespreek dit met iemand die je vertrouwt en die regelmatig in de buurt is op momenten waarop het verleidelijk is om terug te vallen. Hij of zij kan je vervolgens herinneren aan je doel zodat het makkelijker voor je wordt om de nieuwe keuze vol te houden.

3. Je omgeving veranderen
Uiteraard zijn er ook gewoonten die je wilt veranderen op momenten waarop je alleen bent. Misschien wil je jezelf motiveren om te gaan hardlopen of wil je vaker contact opnemen met een vriend of vriendin. Het kan ook zijn dat je bezig bent met het halen van een doel. In al die gevallen helpt het om dingen in je omgeving te veranderen. Je kunt bijvoorbeeld een post-it ophangen op de koelkast, een sticker doen op je portemonnaie of een bemoedigend briefje in het zicht bij je sportschoenen leggen.

Bewustzijn is hierbij weer het sleutelwoord; op het moment dat je je bewust bent wat je ook alweer wilde veranderen heb je in ieder geval een keuze. De prikkels helpen je om bewust te blijven van die keuze. Natuurlijk lukt in het begin het niet altijd om die keuze ook daadwerkelijk te maken maar je bent in ieder geval uit je automatische patroon.

4. Je sociale omgeving veranderen
Waar je mee omgaat wordt je mee besmet zeggen ze weleens. En dus kan het ook nuttig zijn om eens met andere mensen om te gaan dan waar je altijd mee omgaat. Wetenschappers zijn er sinds enkele jaren achter gekomen dat een gedeelte in onze hersenen bestaan uit spiegelneuronen en dat we dus het gedrag van mensen in onze omgeving spiegelen. Stel je voor dat je een vriendengroep hebt die iedere avond passief op de bank wil hangen. Zou dat je motiveren om erop uit te gaan en actief te zijn? Of stel je voor dat de collega’s waar je veel mee omgaat continu negatief zijn. Zou dat je helpen om enthousiast te blijven voor je werk? Het antwoord is natuurlijk ‘nee’. Wie zou je in je omgeving willen hebben? Zoek die mensen (ook) op en je zult merken dat het makkelijker wordt om uit de oude patronen te komen.